
بالابر ساختمانی چیست ؟
یکی از اصلی ترین و مهم ترین تجهیزات ساختمانی بوده که در تمامی ساختمان های در حال ساخت یا در حال بازسازی حداقل می توانید یکی از آن ها را ببینید. کاربرد اصلی بالابر ساختمانی در حمل مصالح مختلف بوده و تجهیزی است که وجود آن برای ساخت یک ساختمان الزامی است. اجزای بالابر ساختمانی (مصالح بر) شامل الکتروموتور، گیربکس، وینچ، سیم بکسل، جعبه نگهدارنده، پایه ها، ریل، کرپی ها، قلاب و باکت می باشد. همچنین این دسته از بالابرها قابلیت نصب ترمز و ریموت کنترل جهت کنترل از راه دور را نیز دارا می باشند. در ادامه بر روی قیمت بالابر ساختمانی و نکات مهم در هنگام خرید بحث خواهیم نمود.
کاربردهای بالابرهای ساختمانی
۱- بالا بردن مصالح ساختمانی در مقیاس کوچک و صنعتی
۲- حمل بار در کارخانه ها، معادن، اسکله ها، انبارها جهت بلند کردن مواد مختلف
۳- تخلیه و بارگیری کامیون ها، نصب ماشین آلات
مشخصات فنی بالابرهای ساختمانی
بالابرهای ساختمانی در انواع ۳۵۰، ۵۰۰، ۷۵۰ و ۱۰۰۰ کیلوگرمی ساخته شده و به بازار عرضه می گردند، البته در مدل های بالای ۵۰۰ کیلوگرم حتما باید تکیه گاه به صورت کاملا مطمئن به زمین محکم شده و جوش داده شود تا امکان کله کردن بالابر به صفر برسد، همچنین در بالابرهای بالای ۵۰۰ کیلو وجود ترمز الزامی است. عملکرد بالابرهای ساختمانی شباهت زیادی به ستون ریزها دارد.
ظرفیت اسمی | ظرفیت مفید | توان الکتریکی | مدل گیربکس |
---|---|---|---|
۳۵۰ کیلوگرم | ۲۵۰ کیلوگرم | ۳ اسب بخار | VF85 |
۵۰۰ کیوگرم | ۴۰۰ کیلوگرم | ۵٫۵ اسب بخار | VF110 |
۷۵۰ کیلوگرم | ۶۰۰ کیلوگرم | ۷٫۵ اسب بخار | VF150 |
۱۰۰۰ کیلوگرم(۱تن) | ۹۰۰ کیلوگرم | ۱۰ اسب بخار | VF180 |
نکته : سرعت بالابرهای ساختمانی به طور معمول ۲۱ متر بر دقیقه می باشد. یعنی در بالابرهای استاندارد که دارای سیم بکسل ۲۰ متری می باشند، میزان زمان رسیدن از نقطه اول (زمین) به نقطه آخر (پشت بام) حدودا یک دقیقه طول می کشد.
ویژگی های یک بالابر ساختمانی خوب
۱- دارای ریل ها و پایه های با مقاومت و ایمنی بالا باشد.
۲- الکتروموتور مورد استفاده در آن دارای سیم پیچی تمام مس با کیفیت و توان بالا بوده و نیاز به آمپر کمی داشته باشد.
۳- دارای ظاهری زیبا و اندازه ی مناسب باشد.
۴- جنس دندانه های گیربکس مورد استفاده با کیفیت باشد.
فروش بالابر ساختمانی
در سال های اخیر با توجه به گسترش جمعیت و افزایش ساخت و ساز در کشور، بیشترین فروش مربوط به بالابر مصالح بر در شهرهای تهران، کرج، مشهد، اصفهان، تبریز، قم، شیراز، گرگان، رشت و کرمان بوده است.
اجزای اصلی بالابرهای ساختمانی
۱- الکتروموتور بالابر ساختمانی
الکتروموتورها نیروی الکتریکی را به نیروی دورانی تبدیل می کنند و باعث به حرکت درآوردن سیستم می شوند، وظیفه الکتروموتور در بالابر نیز تامین نیروی محرک دستگاه بوده که در دو نوع سه فاز و تکفاز و در قدرت های مختلف با توجه به ظرفیت بالابر بر روی آن بسته می شود. الکتروموتورهای به کار رفته در بالابرها مشابه تجهیزاتی همچون بتونیرها می باشند. دو مشخصه مهم که الکتروموتور بر آن اساس انتخاب می گردد شامل: ۱- وزنی که بالابر قرار است حمل کند. ۲- ارتفاعی که قرار است بالابر در آن نصب گردد.
۲- گیربکس بالابر ساختمانی
جهت تبدیل دور الکتروموتور به قدرت از گیربکس استفاده می کنیم، گیربکس ها مبدل و کاهنده میزان دور و بالابرنده میزان نیروی خروجی می باشند، در بالابر به دلیل جابه جایی بار با وزن زیاد، جنس و کیفیت دنده های گیربکس بسیار حائز اهمیت است. گیربکس های به کار رفته در بالابرها از نوع حلزونی می باشند از آن جهت که هنگام از کار افتادن الکتروموتور یا قطع برق گیربکس قفل گردیده و بار بر نمی گردد تا امکان به وجود آمدن حوادث از بین برود.
۳- وینچ (قرقره) بالابر ساختمانی
جهت هدایت و جمع کردن سیم بکسل و جلوگیری از پیچش و تاب خوردن آن از قرقره (وینچ) استفاده می کنند. قرقره ها معمولا فولادی بوده و قابلیت پیچیده شدن تا ۴۰ متر سیم بکسل در نوع معمولی آن ها وجود دارد همچنین امکان ساخت مدل های سفارشی و بزرگتر با قابلیت جمع کردن سیم بکسل در متراژهای بالا نیز میسر است.
۴- سیم بکسل بالابر ساختمانی
طنابی ساخته شده از فولاد که از قرار گرفتن هسته های مرکزی مختلف از چند کابل که در کنار هم پیچیده شده اند به وجود آمده است و در انواع تجهیزات حمل شامل چرثقیل، آسانسور، بالابرهای فروشگاهی، ساختمانی و … به کار می رود. در بالابرهای ساختمانی معمولی سیم بکسل استاندارد ۲۰ متر بوده که این مقدار قابل ارتقاء و بیشتر شدن با توجه به نوع وینچ رو دارا می باشد.
۵- جعبه بالابر ساختمانی
تمامی تجهیزات الکتروموتور، گیربکس، وینچ و سیم بکسل بر روی قسمتی به نام جعبه بالابر سوار شده که قابلیت جا رفتن به صورت ریلی بر روی پایه های را دارا می باشد.
۶- باکت بالابر
جهت حمل مصالح از قبیل شن، ماسه، گونی های سیمان و …. از باکت استفاده می گردد. باکت ها در ظرفیت های مختلف با توجه به نیروی قابل حمل توسط بالابر ساخته می شوند.
۷- پایه های بالابر
جهت قرار گرفتن بالابر روی زمین از پایه استفاده می کنند. پایه های بالابر را به طور معمول از لوله های گازی یا نبشی می سازند و دارای مقاومت زیادی می باشند. همچنین برای اطمینان از محکم قرار گرفتن و عدم کله کردن بالابر هنگامی قرار گرفتن در زیر بار، باید این پایه ها را با وزنه سنگین نمود. هر بالابر از ۲ پایه تشکیل شده است.
۸- ریل بالابر ساختمانی
جهت نصب جعبه بر روی بالابر از ریل استفاده می گردد، ریل بر روی پایه ها به وسیله پیچ نصب می گردد، به این نکته دقت کنید که انتهای ریل باید بسته باشد تا امکان در آمدن جعبه از داخل ریل از بین برود.
طریقه نصب و راه اندازی بالابر ساختمانی
۱- ابتدا پایه ها، ریل و جعبه بالابر متشکل از گیربکس، الکتروموتور، وینچ یا همان قرقره که سیم بکسل بر دور آن پیچیده می شود را به محل نصب بر روی پشت بام منتقل نمایید.
۲- جهت نصب در ابتدا پایه های بالابر را به صورت برعکس در فاصله ی مناسب از هم در کنار یکدیگر قرار دهید.
۳- در مرحله بعدی باید ریل را در داخل پایه ها قرار بدهید، نحوه قرار دادن آن به صورتی باید باشد که انتهای سربسته ریل به سمت جلوی پشت بام بوده، حال می توانید پیچ ها را جاگذاری و سفت نمایید.
۴- پس از بستن ریل به پایه و محکم کردن آن بالابر را با کمک چند نفر از زمین بلند کرده و چرخانده تا به حالت عادی در بیاید.
۵- در این مرحله اقدام به سنگین کردن و گذاشتن وزنه بر روی پایه های بالابر کنید تا امکان کله کردن و سقوط بالابر از بین برود. در صورت امکان می توانید بالابر را به کف پشت بام جوش داده و سپس روی پایه های آن را سنگین کنید تا ضریب اطمینان بالا برود.
۶- جعبه بالابر رو به صورت کشوئی وارد ریل نموده و به درستی داخل ریل جا بزنید.
۷- در مرحله ی آخر انتهای ریل را با خاموت یا میلگرد ببندید تا جعبه هیچگاه از داخل ریل در نیاید.
نکات ایمنی در استفاده از بالابر ساختمانی
بالابر ساختمانی یکی از خطرناکترین و حادثه آفرین ترین تجهیزات ساختمانی است، اما با رعایت اصول و نکات ساده ایمنی می توان از تمامی این حوادث جلوگیری نمود. در اینجا مجموعه ای از نکات ایمنی که حتما در هنگام استفاده باید رعایت شود را شرح می دهیم:
۱- پایه ها بالابر را با استفاده از وزنه سنگین نموده تا امکان کنده شدن و سقوط بالابر از بین برود.
۲- از بالابر ساختمانی فقط و فقط برای حمل کالا استفاده می گردد، به هیچ وجه نباید از آن برای حمل افراد استفاده نمود.
۳- در شرایط بد آب و هوایی و طوفان های شدید استفاده از بالابر به دلیل بر هم خوردن تعادل دستگاه و امکان سقوط مجاز نیست.
۴- جهت حمل و نقل و استفاده از بالابر برای جابجایی مصالح ساختمانی رعایت اصول ایمنی امری حیاتی است، بسیاری از مصالح همچون تیر آهن ها وزن بالایی داشته و حمل آن ها بدون رعایت اصول ایمنی و بسته بندی می تواند منجر به حادثه گردد.
۵- همیشه با توجه به ظرفیت بالابر با آن بار حمل کنید، قرار دادن بارهای بیش از حد همیشه حادثه آفرین خواهد بود.
تعمیر و نگهداری مربوط به بالابرهای ساختمانی
۱- الکتروموتور دستگاه هر ۶ ماه یکبار توسط یک برقکار سرویس و چک گردد.
۲- در عملیات تعمیر و نگهداری از قطعات اورجینال و اصل استفاده گردد.
۳- سیم اتصال دستگاه به برق بازرسی شود تا فاقد هرگونه زدگی و آسیب دیدگی باشد.
۴- گیربکس دستگاه به صورت دوره ای چک شده و داخل آن واسکازین ریخته شود.
۵- سیم بکسل دستگاه به صورت دوره ای مورد بازدید قرار گیرد تا فاقد هرگونه زدگی، آسب دیدگی یا پیچ خوردگی باشد.
۶- در هنگام زیر بار بودن دستگاه می توان با توجه به صدای الکتروموتور و نحوه بالا کشیدن بار توسط آن به مشکلات در صورت بروز پی برد.
۷- به صورت سالانه تمامی قسمت های دستگاه چک و سرویس گردد.
بالابر به ماشینی اطلاق میشود که به منظور حمل بار و نفر، یا کار در ارتفاع یا در خطوط تولید جهت انتقال بار و هم سطحسازی به کار میرود.
بالابرها از مکانیزمهای مختلفی برای بالابری استفاده کرده و تفاوتهای اساسی با بالاکشندهها و جرثقیلها و لیفتراکها دارند. نیروی بالابری توسط انواع مکانیزمها مانند آکاردئونی یا قیچی، پانتوگراف، تلسکوپ و… در دستگاههای مختلف ایجاد میگردند که هریک با توجه به نوع کاربرد و نیاز مشتری طراحی میگردند. درهریک از این بالابرها عوامل تعیینکنندهای همچون ظرفیت، ایمنی، محیط کاری، نوع کاربرد و قیمت تمام شده دستگاه، نوع مکانیزم را مشخص مینماید. در ایران به وینچهای ساختمانی که برای بالا کشیدن مصالح به طبقات استفاده میشود به اشتباه بالابر میگویند.
بالابرهای سیار
جهت کار در ارتفاع یا انتقال بار و نفر و انجام امور خدماتی، رنگ آمیزی، ساخت سازهها و ساختمانها، نصب تجهیزات، نگهداری تأسیسات و… کاربرد دارد. بالابرهای سیار میتواند خودکششی یا از نوع هلی یا push around باشد. تأمین نیروی حرکتی بالابرهای خودکششی میتوانند بهصورت دیزلی یا برقی باشند و این امکان را به اپراتور میدهد به جای هل دادن به راحتی با جوی استیکی که در سبد تعبیه شده دستگاه را جابهجا کرده و به محل مورد نظر انتقال دهد این مزیت بالابرهای خودکششی نسبت به بالابرهای هلی است. لازم است ذکر شود در اکثر اوقات برای جا به جایی بالابرهای هلی نیاز به چند نفر نیروی انسانی است. با توجه به نوع دسترسی به دو دسته تقسیم میشود:
الف- بالابرهای سیار با دسترسی عمودی : این نوع بالابر فقط به صورت عمودی توانایی حمل بار و نفر داشته و به کار میرود. متداولترین این نوع دستگاهها، بالابرهای هیدرولیکی آکاردئونی
(قیچی – Scissor Lifts) و ستونی آلومینیومی است که جهت دسترسی در ارتفاعات مختلف ساخته میشود.
ب- بالابرهای سیار با دسترسی عمودی و افقی : به این بالابرها اصطلاحاً بوم لیفت گفته میشود که در نوع هیدرولیکی مفصلی و هیدرولیکی تلسکوپی یا ترکیبی به بازار عرضه میگردد. این مدل دستگاهها معمولاً به منظور کار در ارتفاعهای زیاد، جهت جابجایی نفر و دسترسی به نقاط جانبی در ارتفاع کاربرد دارند و به دلیل استفاده از مکانیزم هیدرولیک دارای ایمنی مناسب است. هریک از این نوع بالابرها نیز میتواند به صورت قابل یدک نصب شده بر روی کامیون یا خود محرک به بازار عرضه شوند.
بالابرهای ثابت
بالابرهای ثابت معمولاً در خطوط تولید، انبارها و… جهت جابجایی بارهای سنگین، تخلیه و بارگیری از خودرو و همسطحسازی کاربرد دارند. این نوع بالابرها با مکانیزمهای مختلف هیدرولیکی، زنجیری، کابلی یا به صورت ترکیبی ساخته میشوند که در این میان بالابرهای هیدرولیکی ثابت با مکانیزم قیچی ایمنترین آنها و بالابرهای کابلی به دلیل احتمال قطع کابل، خارج شدن از قرقره وینچ یا گیر کردن اشیا و اندام بدن میان کابل و وینج، خطر آفرینترین آنها به حساب میآید. دراینجا انواع بالابرهای هیدرولیکی ثابت که دارای ایمنی مناسب نسبت به دیگر مدلهای معرفی شده هستند توضیح داده شدهاست. این بالابرهای ثابت معمولاً نیاز به یک چاهک داشته که در زمان جمع شدن، دستگاه درون آن قرار گرفته و با زمین همسطح شود.
الف- بالابر ثابت هیدرولیک جک مستقیم : در این مدل جک هیدرولیک مستقیماً به میز بار متصل بوده و آن را به سمت بالا هدایت میکند. در این حالت جک در زیر پلاتفرم قراردارد.
ب- بالابرهای ثابت آکاردئونی: در این حالت مکانیزم قیچی توسط جک هیدرولیک باز شده و ارتفاع مورد نیاز را تأمین مینماید.
پ- بالابرهای ثابت زنجیری و کابلی هیدرولیکی: در این حالت چرخ زنجیر یا قرقره کابل توسط جک هیدرولیک نیمی از کورس حرکت را طی کرده و نیرو توسط زنجیر یا کابل به میز کار انتقال پیدا میکند و کل مسیر را طی مینماید.